Atopowe zapalenie skóry jest najczęściej występującą, uwarunkowaną genetycznie, alergiczną chorobą skóry. Poza czynnikami genetycznymi istotną rolę odgrywają tu czynniki środowiskowe, w tym alergeny pokarmowe oraz obecne w powietrzu oraz klimat. Występuje najczęściej u noworodków (objawy ustępują do 2 roku życia) ale także u dzieci (trwa do 12 roku życia) i dorosłych. W zależności od wieku, zmiany lokalizują się w różnych miejscach. U niemowląt są to zwykle okolice twarzy i szyi, łokci, nadgarstków oraz kolan, u dzieci i dorosłych głównie zajęte są powierzchnie zgięciowe stawów łokciowych i kolanowych oraz nadgarstki.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się m.in:
- nadmierną suchością i nadwrażliwością skóry,
- zaczerwienieniem,
- zmianą kolorytu skóry na jaśniejszy – tzw. biały dermografizm
- łuszczeniem i rogowaceniem,
- podrażnieniami, które mogą prowadzić nawet do ran lub nadżerek,
- silnym świądem, nasilającym się zwłaszcza w nocy
- zaburzeniem widzenia i zaćmą,
- astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, zapaleniem spojówek o podłożu alergicznym
Profilaktyka i leczenie AZS
Główne zasady postępowania, niezależnie od postaci choroby, to:
- spotkanie z lekarzem
- diety eliminacyjne i unikanie alergenów
- stosowanie emolientów i kąpieli olejowych
Wizyta u lekarza w przebiegu AZS
Należy pamiętać o tym, że AZS jest chorobą nieuleczalną, mamy wpływ jedynie na łagodzenie jej objawów. Jeśli zaobserwowaliście u siebie lub Waszego dziecka nawracające, mocno swędzące zmiany skórne, skontaktujcie się z doświadczonym pediatrą, dermatologiem lub alergologiem. Specjalista oceni charakter zmian.Należy wykonać również szereg badań dodatkowych, poczynając od morfologii krwi oraz oceny stężenia IgE, kończąc na testach skórnych. Badania są bezpieczne dla pacjenta.
Dieta eliminacyjna i unikanie alergenów
Nie ma jednej, uniwersalnej diety w atopowym zapaleniu skóry. U lekarza alergologa, bez względu na to czy dotyczy to dzieci, czy dorosłych, zazwyczaj dostaniemy listę najczęstszych alergenów. Należy sprawdzić czy uczulają a następnie wyeliminować z naszej diety. W pierwszej kolejności należy ograniczyć krowie mleko (główny alergen). Oprócz eliminacji samego mleka trzeba również całkowicie zrezygnować z jedzenia produktów mlecznych oraz produktów z dodatkiem mleka tj. sery, śmietana, masło, maślanki, jogurty, kefiry. W przypadku osób dorosłych z atopowym zapaleniem skóry do zaostrzenia symptomów choroby dochodzi również po spożyciu jabłek, marchwi, selera oraz orzechów laskowych. Objawy AZS nasilają również sztuczne barwniki i aromaty dodawane do jedzenia.Wyeliminowanie ich z diety może być więc korzystne. Należy jednak zadbać o to, aby w jadłospisie osoby z atopowym zapaleniem skóry nie zabrakło ważnych składników odżywczych. Dieta powinna być zbilansowana i bogata w witaminy oraz minerały.
Poza eliminacją alergenów pokarmowych należy również unikać czynników występujących w powietrzu (kurze, pyły, roztocza). Do prania zaleca się używać łagodnych detergentów, bez dodatku wybielacza czy płynu zmiękczającego, mogą one bowiem powodować zaostrzenia AZS. Nie powinno również przebywać się w otoczeniu o zbyt wysokiej temperaturze (nadmierne pocenie się skutkuje podrażnieniem) oraz należy unikać noszenia odzieży zawierającej wełnę.
Emolienty oraz kąpiele olejowe
Emolienty budują warstwę ochronną na skórze, która zapobiega odparowywaniu wody z naskórka, powstrzymuje szkodliwe substancje przed wniknięciem w głąb a także skutecznie natłuszcza. Warto wybierać emolienty, które nie zawierają zbędnych konserwantów – parabenów, barwników, sztucznych aromatów czy spieniaczy, ponieważ mogą one dodatkowo podrażniać i tak delikatną skórę. Przykładami emolientów są wazelina biała, maść cholesterolowa na wazelinie czy kremy zawierające oleje roślinne i przeciwutleniacze. Należy unikać stosowania wszelkich środków kosmetycznych, które przyczyniają się do utraty ochronnej warstwy lipidowej skóry i tym samym mogą powodować jej wysychanie (mydło). Naturalnym sposobem leczenia AZS częste (1–3 razy dziennie) kilku-kilkunastominutowe kąpiele w ciepłej (ale nie gorącej) wodzie z olejkiem emoliującym. Po każdej kąpieli należy jak najszybciej zastosować tzw. emolient.
Leczenie atopowego zapalenia skóry jest bardzo trudne i żmudne, a polega przede wszystkim na znalezieniu odpowiednich sposobów leczenia. Pod okiem doświadczonego specjalisty, często przynosi dobre rezultaty. Jednak, na efekty czasem trzeba poczekać.
Zobacz także:
